یاسر ابراهیمیان قاجاری

به نام خدا

با وقوع سیل های اخیر در کشور که در بسیاری از استانها آسیب های فراوانی به جای گذاشته است، ضرورت در نظر گرفتن جایگاه علم و فناوری در مدیریت بحران سیل بیش از پیش بر همگان روشن شده است. در این بین فناوری های ژئوماتیک به عنوان یکی از فناوری های نوظهور و در حال پیشرفت کاربردهای بسیاری در هر سه فاز مدیریت بحران یعنی قبل از بحران، حین بحران و پس از بحران دارد.

در این یادداشت به نمونه ای از این کاربردها به صورت خلاصه و مفید اشاره خواهد شد.

کاربردهای فناوری های ژئوماتیک قبل از بحران

• پهنه بندی پتانسیل سیل با استفاده از GIS و سنجش از دور

   

• محاسبه حجم برف های موجود در بالادست و تخمین پتانسیل تولید سیل در پایین دست با استفاده از GIS و سنجش از دور

   

•  مدلسازی جریان سیل و پیش بینی دقیق مسیرهای عبور سیل و مناطق پرخطر با استفاده از GIS

   

• تهیه نقشه پوشش گیاهی و تغییرات آن با گذر زمان و تاثیر آن در کاهش یا افزایش شدت سیل در حوزه های پایین دست

   

• مکانیابی بهینه سد، بند و هر سازه و اقدام مورد نیاز برای مهار سیل

   

• برنامه ریزی اسکان موقت در صورت وقوع سیل

   

• سیستم اعلام هشدار سیل با مشاهدات GPS

   

• تخمین رطوبت ابرها و پیش بینی سیل با استفاده از تصاویر ماهواره ای

   

کاربردهای فناوری های ژئوماتیک حین بحران

• مسیریابی بهینه امدادرسانی و نجات با تحلیلهای شبکه GIS

   

• برآورد حجم رواناب ناشی از ذوب شدن برف برای تخلیه اضطراری

   

• تهیه نقشه مناطق سیل زده با سرعت بالا و تحلیل افزایش یا کاهش آنها

   

• تهیه نقشه راه هاو پل های ارتباطی قابل بهره برداری و تخریب شده

   

• بررسی تغییرات و جهت پیشرفت سیل

   

• مشخص نمودن مناطق بحرانی و مناطق گرفتارشدگان سیل

   

• پایش سطح و حجم آب گرفتگی

   

کاربردهای فناوری های ژئوماتیک پس از بحران

• برآورد حجم خرابی ها و خسارت و الویت بندی بازسازی

   

• مسیریابی بهینه تخلیه آب محبوس

   

• ارزیابی کیفی آب های محبوس (اندازه گیری پارامترهای شیمیایی، فیزیکی، بیولوژیکی (شوری آب، مواد معلق رسوب، رنگ آب)) با سنجش از دور

   

• اندازه گیری تغییرات عمق آب (ژرفاسنجی)

   

قطعا موارد فوق تمام کاربردهای فناوری های ژئوماتیک در مدیریت بحران سیل نبوده و می توان علاوه بر موارد فوق به کاربردهای دیگری هم اشاره نمود.