یاسر ابراهیمیان قاجاری

به نام خدا

 

 

با وقوع سیل های اخیر در کشور که در بسیاری از استانها آسیب های فراوانی به جای گذاشته است، ضرورت در نظر گرفتن جایگاه علم و فناوری در مدیریت بحران سیل بیش از پیش بر همگان روشن شده است. در این بین فناوری های ژئوماتیک به عنوان یکی از فناوری های نوظهور و در حال پیشرفت کاربردهای بسیاری در هر سه فاز مدیریت بحران یعنی قبل از بحران، حین بحران و پس از بحران دارد.

 

 

در این یادداشت به نمونه ای از این کاربردها به صورت خلاصه و مفید اشاره خواهد شد.

 

 

کاربردهای فناوری های ژئوماتیک قبل از بحران

 

 

• پهنه بندی پتانسیل سیل با استفاده از GIS و سنجش از دور

   

• محاسبه حجم برف های موجود در بالادست و تخمین پتانسیل تولید سیل در پایین دست با استفاده از GIS و سنجش از دور

   

•  مدلسازی جریان سیل و پیش بینی دقیق مسیرهای عبور سیل و مناطق پرخطر با استفاده از GIS

   

• تهیه نقشه پوشش گیاهی و تغییرات آن با گذر زمان و تاثیر آن در کاهش یا افزایش شدت سیل در حوزه های پایین دست

   

• مکانیابی بهینه سد، بند و هر سازه و اقدام مورد نیاز برای مهار سیل

   

• برنامه ریزی اسکان موقت در صورت وقوع سیل

   

• سیستم اعلام هشدار سیل با مشاهدات GPS

   

• تخمین رطوبت ابرها و پیش بینی سیل با استفاده از تصاویر ماهواره ای

   

کاربردهای فناوری های ژئوماتیک حین بحران

 

 

• مسیریابی بهینه امدادرسانی و نجات با تحلیلهای شبکه GIS

   

• برآورد حجم رواناب ناشی از ذوب شدن برف برای تخلیه اضطراری

   

• تهیه نقشه مناطق سیل زده با سرعت بالا و تحلیل افزایش یا کاهش آنها

   

• تهیه نقشه راه هاو پل های ارتباطی قابل بهره برداری و تخریب شده

   

• بررسی تغییرات و جهت پیشرفت سیل

   

• مشخص نمودن مناطق بحرانی و مناطق گرفتارشدگان سیل

   

• پایش سطح و حجم آب گرفتگی

   

کاربردهای فناوری های ژئوماتیک پس از بحران

 

 

 

• برآورد حجم خرابی ها و خسارت و الویت بندی بازسازی

   

• مسیریابی بهینه تخلیه آب محبوس

   

• ارزیابی کیفی آب های محبوس (اندازه گیری پارامترهای شیمیایی، فیزیکی، بیولوژیکی (شوری آب، مواد معلق رسوب، رنگ آب)) با سنجش از دور

   

• اندازه گیری تغییرات عمق آب (ژرفاسنجی)

   

قطعا موارد فوق تمام کاربردهای فناوری های ژئوماتیک در مدیریت بحران سیل نبوده و می توان علاوه بر موارد فوق به کاربردهای دیگری هم اشاره نمود.

   مهندسی ژئواینفورماتیک که به اختصار مهندسی ژئوماتیک نامیده می شود دستاورد پیشرفتهای دانش انفورماتیک در مهندسی نقشه برداری بوده و طبق تعریف بین المللی مجموعه‌ای از تخصص‌های مرتبط با جمع‌آوری، نگهداری، پردازش، بازیابی و توزیع داده‌های مکان مرجع می باشد. طبق این تعریف مهندسی ژئوماتیک دو هدف اصلی دارد: تولید داده های مکانی و پردازش داده های مکانی. واژه ژئوماتیک یک واژه ترکیبی از ژئو به معنای زمین و ماتیک که پسوند واژه انفورماتیک است می‌باشد و امروزه در محیطهای آکادمیک به جای مهندسی نقشه برداری به کار می رود. دلیل اصلی جایگزین شدن واژه ژئوماتیک به جای نقشه برداری فراتر رفتن دامنه کاربرد علوم اطلاعات مکانی از نقشه برداری کلاسیک می باشد، به طوریکه امروزه شعار جامعه جهانی در حیطه اطلاعات مکانی "توانمندسازی جامعه با داده های مکانی" می باشد. طبق این شعار جامعه به سمتی می رود که تمامی تصمیم گیری ها در جامعه از سطوح مدیریتی کلان گرفته تا تصمیم گیری شهروندان عادی مبتنی بر اطلاعات مکانی باشد. بنابراین واژه های "توانمندسازی دولت با داده های مکانی" و"توانمندسازی شهروندان با داده های مکانی" قابل طرح می باشند. مهندسی ژئوماتیک با گستره وسیعی از دانش‌های مهندسی در ارتباط است که هر کدام می‌تواند برای ارائه تصویری از جهان فیزیکی مورد استفاده قرار گیرد. این علوم خود زیر شاخه‌هایی از دانش و فناوری ژئوماتیک هستند و عبارتند از ژئودزی، هیدروگرافی، فتوگرامتری، سنجش از دور و سامانه های اطلاعات مکانی که در مقالات بعدی معرفی خواهند شد. لازم به ذکر است که مهندسی ژئوماتیک در کنار کاربردهای فراوان، کاربردهای بسیاری در صنعت ساختمان داشته که می توان آن را از خدمات نوین مهندسی نقشه برداری دانست که متاسفانه در کشور ما تاکنون به صورت کامل و عملی مورد استفاده قرار نگرفته است.

به نام خدا

هراندازه بشر در پروژه های عمرانی از تکنولوژی اطلاعاتی به عنوان یک اهرم موثر برای افزایش دقت سود ببرد،به همان اندازه دارای دید بهتروافزایش قدرت جهت اخذ تصمیم گیریهای مناسب تر گردید در نتیجه این امر به افزایش سرمایه و سرمایه گذاری بیشتر سازمانها در کسب اطلاعات و منابع اطلاعاتی،کمک می کند.  اطلاعاتی به عنوان یک اهرم موثر برای افزایش دقت سود ببرد،به همان اندازه دارای دید بهتروافزایش قدرت جهت اخذ تصمیم گیریهای مناسب تر گردید در نتیجه این امر به افزایش سرمایه و سرمایه گذاری بیشتر سازمانها در کسب اطلاعات و منابع اطلاعاتی،کمک می کند. بسیاری از تصمیم گیریها در پروژه های عمرانی و زیست محیطی به نوعی به مکان و موقعیت خاص جغرافیایی مربوط می باشد.در نتیجه وجود یک سیستم اطلاعات جغرافیایی هوشمند می تواند کمک اساسی به مدیران در اخذ تصمبمات بهینه ایفا کند.

تعریفGIS:

 مجموعه ساخت یافته ای متشکل ازسخت افزار،  نرم افزار، متدها، داده ها و طراحی های شخصی برای تهیه، ذخیره سازی، به هنگام سازی، بازیافت، حفظ ونگهداری، تجزیه وتحلیل و نمایش موثر اشکال مختلف زمین مرجع می باشد.

 توانایی علم GIS:

 GIS  تکنولوژیی است که در همه علوم کاربرد دارد.زمانی که با اطلاعات مربوط به مکان کار می کنیم، GISباعث افزایش قدرت مشکلات روزمره مهندسی می شود.با استفاده از GIS می توان حوادث شهری را آنالیز نمود یا خریدهای مشتریان را ردیابی کرد ،حمل و نقل را در بهترین مسیرها انجام دادفبهترین مکان را برای یک سد انتخاب کرد وبسیاری موارد دیگر که قادر به بیان آن نیستیم.

چرا از  GISاستفاده می کنیم؟

- نگهداری وبازیابی حجم بزرگی از داده ها به صورت سریعتروموثرتر ممکن می گردد.

- داده ها به فرمی در می آیند که از نظر فیزیکی فشرده تراز نقشه های کاغذ می باشد.

- برای هر آنالیز،داده های فضایی گوناگون واطلاعات توصیفی مربوط به هر یک از آنها خیلی سریع با هم تلفیق می شوند.

- اطلاعات جدید تولید می شود.

- غیره

اجزای GIS:

 پنج جزئ اصلی که در یک GISموفق وجود دارند:

- سخت افزار

- نرم افزار

-داده

-اشخاص

- متدها

داده:

مهمترین جز GISاست.

 -داده 70الی80درصد وقت وهزینه را شامل می شود.

نرم افزار:

  عبارتست ازنرم افزار کامپیوتری که عملیات وابزار اساسی مورد نیاز برای ذخیره سازی،آنالیز ونمایش اطلاعات جغرافیایی راتامین می کند.

سخت افزار:

- در واقع همان کامپیوترهایی است که GISبرروی آن کار می کند ومی تواند یکp تنها ویا مجموعه ای از کامپیوترهای متصل به هم توسط یک server مرکزی باشد.

اشخاص:

- افرادی که GISرا اداره می کنند و متدهای آن را توسعه می دهند.متخصصان GISکه سیستم را طراحی می کنند وبرای ان برنامه می نویسند،تحلیل گران وکسانی که سیستم ها را به کار می برند.

متدها:

روش هایی که برای توسعه و اجرای یک GISموفق به کار می روند که وابسته به طبیعت مسائل ونیز مباحث مختلفی است که در اجرای این روش ها به کار می رود.

انوع داده ها در GIS:

1-    داده های مکانی : 

• برداری
• رستری

2-    داده های توصیفی

داده های مکانی :

این داده ها شکل گرافیکی ومکان را به ما نشان می دهند مانند نقشه راههاو...

داده های غیر مکانی :

این نوع داده هر چیزی که مربوط به توصیفات باشد را بیان می کند

2 نکته:

1-منظور از داده های جغرافیایی هر دو نوع داده مکانی و غیر مکانی می باشد.

2-تفاوت عمده بین این دو نوع داده در توابع پردازشی می باشد.

به نام خدا

با سلام مجدد به همه علاقمندان و کاربران سامانه های اطلاعات مکانی 

در حالت کلی می توان سامانه های اطلاعات مکانی را با چهار معماری کلی پیاده سازی نمود که در توسعه آنها از نرم افزارهای مختلفی استفاده می شود. برای آشنایی شما عزیزان معماری های مختلف و نرم افزارهای مربوط به هرکدام را برایتان در این پست قرار میدهم. با توجه به سابقه 10 ساله ام در پروژه های مختلف با اکثر نرم افزارهای فوق آشنا بوده و سامانه های مختلفی را توسعه داده ام بنابراین اگر سوالی برایتان پیش آمد می توانید با من تماس حاصل فرمایید. معماری های مختلف GIS را می‌ توان در حالت کلی به 4 دسته زیر طبقه بندی نمود:

·        Desktop GIS

·        Server GIS

·        Online GIS

·        Mobile GIS

Desktop GIS:

   برای کاربردهای شخصی استفاده می‌ گردد و تنها روی یک رایانه نصب شده و به عبارتی دیگر GIS تک کاربره می‌ باشد. معمول ترین سیستمهای GIS رومیزی متشکل از رایانه‌ای است که نرم افزارهای زیر روی آن نصب شده باشد:

·        ArcGIS Desktop

·        ArcGIS Explorer

Server GIS:

   Server GIS یک GIS چند کاربره بوده که چندین کاربر همزمان روی یک پایگاه داده با سطوح دسترسی تعریف شده کار می‌ کنند. معماری این نوع GIS یک معماری خادم/مخدوم یا Client\Server می‌ باشد.

GIS را نیز می توان متناسب با اینکه در چه بستری پیاده سازی شده است به موارد زیر طبقه بندی نمود:

-         پیاده سازی GIS تحت شبکه محلی یا LAN

-         پیاده سازی تحت شبکه گسترده یا WAN

-         پیاده سازی تحت اینترنت یا Internet GIS یا Web GIS

   در بین سه معماری فوق سرعت پیاده سازی تحت شبکه محلی بالاتر است نسبت به سایر معماری ها اما محدودیت آن در محلی بودن آن بوده و مطمئنا کاربران و دامنه گسترش آن محدود می باشد.

   برای پیاده سازی GIS در مقیاس بزرگ باید بستر پیاده سازی را WAN یا اینترنت در نظر گرفت که هر کدام مزایا و معایب خود را دارند که در ادامه توضیح داده می شوند.

مزایای اینترنت نسبت به WAN:

• عدم نیاز به خرید نرم افزار، چون نیاز به نصب نرم افزار نبوده و همان مرورگر اینترنت به عنوان واسط گرافیکی کاربر می تواند مورد استفاده قرار بگیرد.
• عدم برخورد با مشکلات نصب نرم افزار های قفل شکسته
• عدم لزوم آشنایی کاربران به صورت حرفه ای با نرم افزارهای GIS
• امکان دسترسی به داده ها در هرجا و با هر کامپیوتر

 مزایای WAN نسبت به Internet: (مانند شبکه دولت)

1-    سرعت بالاتر WAN نسبت به اینترنت

a.      انجام پردازشها با سرعت بالاتر

b.      خواندن با سرعت بیشتر از پایگاه داده

c.       توانایی هایپرلینک به اسناد با سرعت بالاتر که در محیط اینترنت ابتدا باید فایل دانلود شود و بعد نمایش داده شود

2-    بومی بودن

a.      عدم مشکلات License

b.      عدم قطع شدن توسط دشمنان در حالیکه اینترنت ممکن است روزی قطع شود

3-    امنیت بسیار بالاتر

a.      توسط متخصصان دولت بسیار روی این موضوع کار شده و امنیت آن قابل مقایسه با اینترنت که توسط افراد غیربومی توسعه داده شده نیست.

b.      قابل دسترس تنها سازمانهای دولتی است و در در دسترس عموم نیست

4-    کلیه مزایایی که Windows Application  نسبت به Web Application دارد.

a.      سازگاری بیشتر با سیستم عامل

b.      وجود ابزارها و کنترلهای بیشتر برای توسعه

c.       قابلیت استفاده از نرم افزارهای موجود GIS ای

5-     حمایت از محصولات ملی در حوزه نرم افزار

Online GIS:

   این یک نوع خاصی از GIS است که توسط شرکت ESRI توسعه داده شده است. در این نوع GIS کاربران مختلف GIS در سراسر دنیا می‌ توانند داده های جغرافیایی، ابزار و برنامه های کاربردی را به اشتراک گذاشته و مورد استفاده قرار دهند. اکثر داده ها و برنامه ها توسط شرکت ESRI فراهم شده که برای کاربران دارای مجوز قابل دسترس می‌ باشد. برای پیاده سازی Online GIS باید از نرم افزارهای زیر استفاده نمود:

·        ArcGIS Online Sharing

·        ArcGIS Map Services

·        ArcGIS Task Services

·        ArcGIS Web Mapping

Mobile GIS:

   به زبان ساده به هر نوع استفاده از GIS در محیط Mobile گویند. بنابراین Mobile GIS می‌ تواند بسیار ساده یا بسیار پیچیده باشد. در این نوع GIS مخابرات هم به عنوان مولفه ای به عنوان یکی از اجزای مهم سیستم شناخته می‌ شود که در واقع بستر ارتباطی بین خادم و مخدوم می‌ باشد. نرم افزارهای GIS مورد استفاده در این نوع GIS به شرح زیر می‌ باشد:

·        ArcGIS Mobile

·        ArcPAd

به نام خدا

SDI چیست؟

به نام خدا

 نمایش داده های مکانی بر روی اینترنت یک روش موثر برای کار با داده های مکانی می باشد که نسبت به سیستمهای رومیزی مزایایی دارد که می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• عدم نیاز به خرید نرم افزار
• عدم برخورد با مشکلات نصب نرم افزار های قفل شکسته
• عدم لزوم به آشنایی حرفه ای با نرم افزارهای GIS
• امکان دسترسی به داده ها در هرجا و با هر کامپیوتر

   تنها مشکلی که ممکن است در کار با داده های مکانی در محیط وب با آن برخورد داشته باشیم سرعت اینترنت می‌باشد که این مشکل امروزه با نسل جدید اینترنتهای پرسرعت حل شده و در تمام دنیا میل به روی آوردن به محیط اینترنت رو به افزایش می‌باشد. علاوه بر بالا رفتن سرعت اینترنت، پیشرفت تکنولوژی در نرم افزارهای توسعه Web GIS نیز تا حد زیادی کار در محیط وب را کارا و راحت نموده است.

متدها، نرم افزارها و تکنولوژی های بسیار زیادی برای توسعه Web GIS وجود دارد که به عنوان نمونه می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• MapGuid
• MapServer
• ArcIMS
• ArcWeb
• ASPMap,ASPMap.Net
• ArcGIS Server
• و غیره

   با توجه به اینکه هر کدام از موارد فوق مزایا و معایب خود را دارا می‌باشد، با توجه به بررسی های صورت گرفته که آوردن شرح کامل آن از حوصله گزارش حاضر خارج می‌باشد ArcGIS Server به عنوان نرم افزار بهینه برای راه اندازی یک Web GIS خوب و کارا پیشنهاد می‌گردد.

تخمین بخار آب معلّق بوسیله اندازه گیری های GPS در محیط Sensor Web جهت پایش تغییرات آب و هوایی ناگهانی

 به منظور تعیین میزان بارندگی، یکی از پارامترهای مهم بررسی میزان بخار آب موجود در اتمسفر است. میزان بخار آب موجود در اتمسفر را می توان با روش های مختلفی از جمله تخمین مقدار بخار آب از شبکه ایستگاه های دائمی GPS، استفاده از Radiosonde و ماهواره های آب و هواشناسی محاسبه نمود. به منظور دسترسی به مشاهدات Real Time، شبکه سنسورهای GPS و Radiosonde را می توان در یک چارچوب تحت عنوان Sensor Web دسته بندی نمود. چارچوب Sensor Web زیر ساخت سایبر را با معماری سرویس گرا ترکیب کرده و به شبکه سنسورهای نامتجانس اجازه دسترسی، جستجوی داده، مدیریت و تحلیل مشاهدات را می دهد. استفاده از واسط های استاندارد در محیط داده، کمترین نیاز را به نرم افزار های مدیریت، بارزسازی و آنا لیز انواع مختلف داده ایجاد می نماید. در حال حاضر تکنولوژی سرویس های وب و پیاده سازی نمونه های موفق از آن نشان داده است که سرویس گرایی می تواند به عنوان راه حل عملی و دست یافتنی در طرّاحی سیستمهای جدید و یکپارچه سازی سیستم های بزرگ موجود مطرح گردد. هدف این پژوهش ایجاد یک سیستم تعامل پذیر برای اعلام هشدار پارامتر های هواشناسی و میزان بارش بر اساس سنسورهای مختلف مستقر در وب می باشد. استفاده از استاندارهای باز در طرّاحی (استانداردهای OGC)، تکنولوژی سرویسهای وب ( مانند Windows Communication Foundation) و معماری سرویس گرا، تکنولوژی های جدید در نمایش (مانند AJAX) و مدیریت دسترسی داده ها (مانند ADO.NET) باعث افزایش کارایی سیستم شده است.

واژه های کلیدی:شبکه سنسورهای GPS، سنسورهای هواشناسی، Sensor Web، بخار آّب تعلیق پذیر، معماری سرویس گرا

به نام خدا

از لینک زیر می توانید به فایلی که حاوی مطالب مفیدی راجع به تفکیک آپارتمان و نرم افزاز آن می باشد دانلود کنید.

آموزش اصول تفکیک آپارتمان و نرم افزار مربوطه